Czy warto trenować umiejętności społeczne? - Akademia Małych Einsteinóww

Czy warto trenować umiejętności społeczne?

Czy warto trenować umiejętności społeczne?

Od momentu przyjścia na świat, dziecko potrzebuje innych ludzi. Nie tylko dlatego, by przetrwać. Człowiek jest istotą społeczną, a życie w społeczeństwie zaspokaja jego podstawowe potrzeby, takie jak: miłość, wsparcie, zrozumienie, uznanie, poczucie bezpieczeństwa.

Dzieci w toku rozwoju wielu umiejętności uczą się poprzez naśladowanie i obserwacje. W taki sposób poznają normy i zasady – dowiadują się jak funkcjonuje świat. Niezwykle ważna w tym procesie jest umiejętność opanowania języka, dzięki któremu coraz lepiej rozumieją oczekiwania innych, a z czasem formułują swoje prośby i odmowy. Następnie uczą się wyrażać i poznawać swoje odczucia, a także dzielić się nimi z innymi, co pozwoli im ostatecznie na nawiązanie relacji i stanie się członkiem grupy.

Od tego jak szybko i na jakim poziomie przebiega ten proces u danego człowieka – zależy jego sukces w świecie relacji społecznych, co wiąże się ze znalezieniem odpowiednich przyjaciół, partnera, a nawet satysfakcjonującej pracy.

Czym więc są umiejętności społeczne, o których tu mowa? 

Posłużę się definicją Anny Matczak, która uważa, że są to „złożone umiejętności warunkujące efektywność radzenia sobie w określonego typu sytuacjach społecznych, nabywane przez jednostkę w toku treningu społecznego”.

Możemy podzielić je na trzy obszary:

– relacje interpersonalne z bliskimi nam osobami (intymność),

– asertywność,

– radzenie sobie w sytuacjach ekspozycji społecznej (np. kiedy występujemy przed widownią lub zabieramy głos w grupie).

Może się wydawać, że opanowanie umiejętności społecznych w toku rozwoju dziecka jest procesem tak naturalnym i oczywistym, że nie powinniśmy się martwić o nie bardziej niż o umiejętności opanowania nauki czytania. Tak, jeśli nasze dziecko rozwija się w sposób prawidłowy, nie mamy powodów do niepokoju.

Okazuje się jednak, że rozwój społeczny u dziecka jest ściśle powiązany z rozwojem strefy emocjonalnej. Dzięki reakcjom emocjonalnym dziecko buduje swój obraz świata, przekonania i nastawienia do siebie i do innych osób i wydarzeń.

Zadajmy sobie zatem pytanie: czy możemy pomóc dzieciom zbudować ten obraz? Tak! Z pomocą przychodzi Trening Umiejętności Społecznych.

Czym jest Trening Umiejętności Społecznych?

Metoda TUS była stosowana już w latach 70. XX wieku. Polegała ona na rozkładaniu na czynniki pierwsze zachowań społecznych, a następnie uczeniu się ich krok po kroku. Była ona dedykowana dzieciom i dorosłym, u których z różnych względów strefa społeczna rozwija się nieprawidłowo.

Setki badań na temat skuteczności tej metody sprawiły, że znalazła ona również swoje zastosowanie w pracy z dziećmi, u których rozwój przebiega w sposób właściwy. Trening Umiejętności Społecznych: poprawia rozumienie emocji, rozwija empatię oraz umiejętności współdziałania, uczy norm i określonych zachowań, a także zwiększa samoświadomość.

Co się dzieje na zajęciach TUS w Akademii Małych Einsteinów?

Trening Umiejętności Społecznych łączy w umiejętny sposób metody stosowane w pracy psychologiczno – pedagogicznej, terapeutycznej i edukacyjnej. Są to zajęcia, na których dzieci poznają zagadnienia związane z emocjami, normami społecznymi oraz współdziałaniem w sposób dopasowany do ich wieku i możliwości. Sama teoria nie wystarczy; dlatego tak ważny jest element treningu, czyli praktyki i doświadczenia. 

W Akademii Małych Einsteinów dzieci podczas zajęć TUS: działają, doświadczają zmysłami, a także uczą się analizować i poczuć konkretną sytuację.

Schemat pracy metodą TUS zawsze wygląda tak samo:

Wstęp w przypadku TUS oznacza rytuał powitania, który ma powtarzalny charakter. Jest również sygnałem dla dzieci, że zaczynają się zajęcia. W naszej Akademii rozpoczynamy je z naszym misiem o imieniu Tedi, który pilnuje kolejności wypowiedzi – dziecko, które w obecnej chwili trzyma maskotkę (Tedi) mówi, a pozostali słuchają – co ma do powiedzenia. Rozwinięcie procesu TUS – to właściwe zajęcia – są to ćwiczenia i metody związane z tematem. 

Pracuje z dziećmi na krótkich tekstach, zdjęciach, historyjkach obrazkowych, kartach pracy, grach, zabawach. Zachęcam dzieci do wypowiedzi na forum grupy i pracy w parach. Stosuje ćwiczenia ruchowe i plastyczne. Zakończenie, czyli rytuał kończący, który zawiera element pożegnania i podziękowania za wspólne zajęcia.

Najważniejsze jest tutaj wspólne podsumowanie i wyciągnięcie przez dzieci wniosków z zajęć.

Obszary pracy na zajęciach TUS w Akademii Małych Einsteinów

Rozwój emocjonalny – dzieci poznają i starają się zrozumieć świat podstawowych emocji: radości, smutku, strachu i złości. Podczas zajęć uczestnicy uczą się nazywania, rozumienia i interpretowania różnych stanów emocjonalnych, rozwijają również umiejętność współdziałania i empatię. 

Samowiedza, czyli obszar pogłębiający wiedzę na temat samego siebie i innych, odkrywanie swoich mocnych stron. Celem zajęć z samowiedzy jest: budowanie poczucia przynależności i tożsamości, wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie, kształtowanie postawy akceptacji dla odmienności, budowanie wiedzy o sobie.

Umiejętności społeczne – tematem tych zajęć są zagadnienia takie jak: kłamstwo, bycie w grupie, współpraca, przyjaźń, rozwiązywanie konfliktów, radzenie sobie z porażką, rozwijanie empatii, normy społeczne.

Czy warto trenować umiejętności społeczne?

Zanim wrócę do pytania, które postawiłam w tytule tego wpisu, przedstawię parę pytań, które pojawiły się lub pojawią na moich zajęciach TUS w grupie dzieci w wieku przedszkolnym w Akademii Małych Einsteinów.

Kim jestem i jaki jestem?

Czy trzeba znać się na wszystkim?

Po co się złościć?

Czym jest kłamstwo?

Czy można zawsze wygrywać?

Kto jest moim przyjacielem?

Teraz pytanie do Was drodzy rodzice:

Czy warto z dziećmi rozmawiać na te tematy?

Wasza odpowiedź na to pytanie jest również odpowiedzią na pytanie główne?

P. Marta z Akademii Małych Einsteinów, specjalista  TUS z Akademii Reduta

 

Literatura:

  • Bentkowska D., Węglarz J., Wspólna przygoda, Kraków 2019
  • Matczak A., Kwestionariusz kompetencji społecznych. Podręcznik, Warszawa 2001
  • Smogorzewska J., Szumski G, Rozwijanie kompetencji społecznych dzieci przedszkolnych. Teoria. Metodyka. Efekty, Warszawa 2015

 

Udostępnij artykuł

Możliwość komentowania została wyłączona.