Muzyka w rozwoju dziecka

Istnieje wiele badań i artykułów, które pokazują jak ogromny wpływ ma muzyka na rozwój dziecka. Pozytywy z niej płynące mogą badać nie tylko naukowcy czy osoby zawodowo związane z odkrywaniem psychologii rozwojowej dziecka. Również my, nauczyciele i rodzice, zauważamy na co dzień niesamowite efekty tego zjawiska. Jesteśmy pierwszym ogniwem, który w sposób naturalny ma kontakt z dzieckiem, w związku z tym łatwo możemy takie rzeczy dostrzec.

Nie będę podawać tutaj naukowych teorii związanych z muzyką i jej wpływem na rozwój dziecka. Na ten temat powstało już wiele bardzo istotnych i ważnych książek, o które warto wzbogacić swoją domową biblioteczkę. Pragnę przedstawić własne obserwacje i przemyślenia, zdobyte w trakcie nauczycielskiej pracy oraz podzielić się tym wszystkim, co w praktyce mogę dostrzec wśród najmłodszych jeśli chodzi o kwestie związane z muzyką. Niesie ona z sobą wiele ważnych funkcji, których możemy być nie do końca świadomi.

Muzyka w codziennym życiu przedszkolaka

W Akademii Małych Einsteinów – muzyka jest nieodłącznym elementem dnia. Pierwszym momentem, w którym pojawia się muzyka, jest wspólne powitanie o poranku z wykorzystaniem piosenki „powitanka”. Dla dzieci jest to niezwykle istotne, ponieważ daje im to poczucie bezpieczeństwa i wprowadza w rytm dnia. Mają one świadomość, że jest to moment, w którym rozpoczynamy wspólne aktywności i rytm
dnia jest zachowany.

Podczas zajęć dydaktycznych uczymy się piosenek tematycznych, które są ściśle związane z tygodniowym planem nauczania. Dzięki nim dzieci w łatwy i atrakcyjny sposób przyswajają wiedzę. Na przykład, ucząc się o zwierzętach, śpiewamy piosenki opisujące ich wygląd i zwyczaje. Dzieci szybciej zapamiętują nowe informacje, gdy są one przedstawione w formie piosenki, co jest dowodem na edukacyjną funkcję muzyki.

Muzyka jako narzędzie organizacyjne

Muzyka pełni również niezwykle ważną funkcję organizacyjną w przedszkolu. Krótkie, rytmiczne piosenki, które nazywamy „organizacyjnymi”, pomagają w utrzymaniu porządku i struktury w ciągu dnia. Gdy dzieci zaczynają się rozpraszać lub pojawia się chaos, te piosenki skutecznie przywracają spokój i pozwalają na kontynuowanie zaplanowanych aktywności.

Przykładowo, mamy specjalną piosenkę, która sygnalizuje, że nadszedł czas sprzątania zabawek. Melodia jest prosta, a tekst zrozumiały dla dzieci, dzięki czemu automatycznie reagują na sygnał i zaczynają porządkować przestrzeń. Jest to dla nich jasny i przyjemny komunikat, który ułatwia wykonanie zadania.

Inne piosenki organizacyjne mogą wskazywać, że nadszedł czas na ustawienie się w rzędzie, umycie rąk przed posiłkiem czy przygotowanie się do wyjścia na spacer. Takie muzyczne sygnały są nie tylko skuteczne, ale również sprawiają, że codzienne obowiązki stają się dla dzieci bardziej atrakcyjne i mniej stresujące.

Każdy nauczyciel może indywidualnie dostosować liczbę i sposób wykorzystania takich piosenek w ciągu dnia, co pozwala na elastyczne zarządzanie grupą. Muzyka staje się w ten sposób narzędziem wspomagającym nie tylko naukę, ale i organizację pracy w przedszkolu, pomagając w płynniejszym przechodzeniu między różnymi aktywnościami i wprowadzając poczucie rytmu i porządku.

Zabawy muzyczno-ruchowe

Kolejnym niezwykle ważnym elementem dnia są zabawy muzyczno-ruchowe, które pełnią wielorakie funkcje w przedszkolu. Wykorzystujemy je zarówno jako przerywniki podczas zajęć, jak i poranną rozgrzewkę czy popołudniowy sposób na spożytkowanie energii dzieci. Zabawy te są nie tylko źródłem radości, ale także wszechstronnie wspierają rozwój najmłodszych.

Dzięki zabawom muzyczno-ruchowym dzieci rozwijają swoją motorykę dużą, czyli ogólną sprawność ciała. Ćwiczenia te angażują całe ciało, pomagając w poprawie siły, elastyczności i koordynacji ruchowej. Poprzez odwzorowywanie konkretnych ruchów dzieci uczą się precyzji i kontroli nad swoim ciałem, co znacząco sprzyja rozwijaniu koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Ponadto, zabawy te budują poczucie rytmu i swobodę poruszania się do muzyki. Dzieci uczą się synchronizacji ruchów z dźwiękami, co jest nie tylko doskonałym treningiem dla ciała, ale także dla umysłu. Tego rodzaju aktywności przynoszą ogromną radość, śmiech i są świetnym sposobem na rozładowanie nagromadzonych emocji, pełniąc tym samym funkcje terapeutyczne.

Dzięki zabawom muzyczno-ruchowym dzieci mogą również wyrażać siebie i swoje emocje w sposób niewerbalny, co jest niezwykle ważne dla ich emocjonalnego rozwoju. Tego typu aktywności sprzyjają integracji grupy, uczą współpracy i budują pozytywne relacje między rówieśnikami.

W ten sposób muzyka staje się nieocenionym narzędziem w codziennej pracy z dziećmi, wspierając ich rozwój na wielu płaszczyznach – od fizycznej, przez emocjonalną, aż po społeczną.

Muzyka w nauce

Muzyka pełni również niezwykle ważną funkcję dydaktyczną w przedszkolu, pomagając dzieciom opanować trudne pojęcia. Krótkie piosenki i rymowanki z prostą melodią stają się narzędziem ułatwiającym zapamiętywanie informacji, które inaczej mogłyby sprawiać dzieciom trudność. Na przykład, w naszym przedszkolu dzieci miały problem z zapamiętaniem nazw miesięcy i ich kolejności. Dzięki wprowadzeniu specjalnych piosenek na ten temat, dzieci szybko i efektywnie przyswoiły te informacje. Podobnie jest z dniami tygodnia – melodyjne rymowanki pomagają dzieciom utrwalić kolejność dni w tygodniu. Takie muzyczne podejście do nauki sprawia, że dzieci uczą się chętniej i z większą łatwością, a proces edukacyjny staje się bardziej efektywny i przyjemny.

Czas na odpoczynek

Muzyka podczas odpoczynku także niesie z sobą wiele dobra. Podczas relaksacji mamy możliwość dokładnego wsłuchania się w różne melodie. Z reguły są to utwory instrumentalne, bez słów. Dzieci mają wówczas szansę uruchomić swoją wyobraźnię muzyczną i widzieć w nich przeróżne obrazy. Moment taki daje duże odprężenie i możemy upatrywać w tym przypadku funkcji relaksacyjnej. Dzieci mają także tutaj
możliwość obcowania ze sztuką poprzez wsłuchiwanie się w kanony muzyki klasycznej. Słynne dzieła Mozarta czy Beethovena, a także wielu innych, mogą być przez nich poznawane w tak prosty sposób, podczas odpoczynku.

Wpływ muzyki na rozwój dziecka

Obcowanie z muzyką daje dzieciom wiele możliwości rozwojowych. Dzieci mają szansę kształtować swoje artystyczne umiejętności: poczucie rytmu, muzykalność, melodyjność głosu, odpowiednią dykcję, ale także zrelaksować się, poszerzać swoją wiedzę, utrwalać trudne do zapamiętania rzeczy. Przykładów tych jest nieskończenie wiele. Dlatego warto korzystać z takiego dobrodziejstwa, które służy dobru dzieci i jednocześnie może wpłynąć na jakość naszej nauczycielskiej pracy oraz jej organizację.

Istnieje wiele szkoleń muzycznych, które mogą inspirować nauczycieli, podsuwać nam nowe pomysły, a także rozwijać nasze zawodowe umiejętności. Jednak kwestia edukacji muzycznej nie leży jedynie po stronie nauczycieli. To czym dzieci są „karmione” w odmach również ma niewiarygodnie wielki wpływ na ich rozwój. Dlatego bardzo ważna jest współpraca, w której zarówno środowisko przedszkolne jak i domowe podąża w tym samym kierunku.

Dyrektor Akademii Małych Einsteinów – Marchołta